اما یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های مشهد، خانه‌های تاریخی آن است که کمتر کسی در سفر خود به این شهر به آن توجه کند. اگر قصد خرید بلیط هواپیما چارتر مشهد را دارید و می‌خواهید سفری متفاوت را تجربه کنید تا آخر این مقاله همراه ما باشید تا جذاب‌ترین خانه‌های تاریخی این شهر را معرفی کنیم.

در این مقاله قصد معرفی خانه‌های تاریخی زیر را داریم:

• خانه امیری مشهد
• خانه تاریخی پیشه وران مشهد
• خانه مقبل السلطنه مشهد
• خانه توکلی مشهد
• خانه داروغه مشهد
• خانه ملک مشهد
• خانه رجایی مشهد

متاسفانه به دلیل ساخت و سازهایی که در این شهر، به خصوص اطراف حرم امام رضا انجام شده بخش مهمی از بافت تاریخی آن از بین رفته و جای آن را پاساژهای لوکس و مغازه‌های مدرن گرفته‌اند. اما هنوز برخی از خانه‌ها هستند که با گذر زمان تخریب نشده‌اند و تاریخ گذشته این شهر را به نمایش می‌گذراند. خانه‌هایی که در ادامه معرفی می‌کنیم بیانگر هویت مردمان گذشته این شهر هستند.

خانه امیری مشهد

اگر می‌خواهید یکی از خانه‌های دوره قاجار را ببینید، حتماً به خانه امیری سر بزنید. این خانه قدیمی و زیبا در اواخر دوره قاجار به دستور عباس امیری ساخته شده است. این خانه تا سال ۱۳۶۵ محل زندگی خانواده امیری بوده است. یکی از خصیصه‌هایی که در ابتدای ورود به این خانه مشاهده خواهید کرد، اختلاف سطح بنای آن با محیط بیرونی است. اختلافی که باعث ایجاد فشار بر روی دیوارهای خانه شده است.

کاشی‌های رنگارنگی که در ساخت این بنای زیبا به کار گرفته شده و آجرکاری منظم، ‌زیبای این خانه را دو چندان می‌کند. برای دسترسی به این خانه زیبا و لذت بردن از فضای آرامش بخش آن باید به یکی از قدیمی‌تری خیابان‌های مشهد، یعنی خیابان نواب صفوی بروید. اگر می خواهید با بافت تاریخی و فرهنگ گذشته مردمان مشهد بیشتر آشنا شوید بازدید از این خانه را در برنامه سفر خود به مشهد قرار دهید.

خانه تاریخی پیشه وران مشهد

خانه پیشه وران از معروف‌ترین خانه‌های قدیمی مشهد است که بازدید از آن به شدت توصیه می‌شود. تاریخ ساخت این خانه زیبا به طور دقیق مشخص نیست اما کیفیت بافت و نوع معماری آن، محققان را یاد خانه‌هایی می‌اندازد که در اواخر دوران قاجاریه و اوایل پهلوی ساخته شده است.

در ابتدای ورود به این خانه چشمانتان به وسایل قدیمی می افتد که در حیاط قرار گرفته است. این وسایل در گذشته توسط مردم مشهد استفاده می‌شده است. یکی از ویژگی‌های جذاب خانه پیشه وران، ‌ اتاق‌های تابستانی و زمستانی این خانه است. در اتاق‌های تابستانی خانه از بادگیرها برای انتقال باد و تهویه هوا استفاده شده به طوری که گرما ساکنین خانه را اذیت نمی کند و هوای اتاق خنک می شود. اتاق‌های زمستانی طوری ساخته شده‌اند که فضای داخلی خانه از سرمای بیرون محفوظ می ماند و ساکنان خانه از سرمای هوا اذیت نمی شوند. برای دسترسی به این خانه جذاب باید به خیابان آخوند خراسانی ۵ بروید. اگر رزرو بلیط هواپیما به مقصد مشهد انجام دادید و به این شهر سفر کردید، حتماً از خانه پیشه وران دیدن کنید.

خانه مقبل السلطنه مشهد

یکی دیگر از خانه‌های قدمی مشهد که قدمت آن به دوران قاجاریه بر می‌گردد، خانه مقبل السلطنه است. این خانه در سال ۱۳۸۲ در مجموعه آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. برای بازدید از این اثر جذاب و قدیمی باید به آدرس آن به نشانی محله سراب، خیابان امام خمینی، بازارچه سراب، مسجد مقبل، پلاک ۲۲ مراجعه کنید. تماشای خانه های قدیمی در کنار زیارت حرم امام رضا و استفاده از امکانات تفریحی دیگری مثل بازارگردی، پارک آبی و گرفتن ماساژ، سفرتان را جذاب تر خواهد کرد.

خانه توکلی مشهد

خانه توکلی، یکی از خانه‌های جذاب و قدیمی مشهد است که توسط تاجری سرشناس در دوران قاجاریه ساخته شده است. مالک و سازنده این اثر فردی به نام کشمشیان بوده است و بعد از مرگ وی، شخصی به نام توکلی این خانه را می‌خرد. آجر کاری و کاشی کاری فوق العاده ای که در نمای این خانه انجام شده است، تا داخل بنا ادامه پیدا می‌کند.

در این بنا ستون‌های آجری زیبایی به کار رفته است. در ابتدای ورود به خانه توکلی دو کتیبه کاشی کاری شده جذاب می‌بینید که بر روی آن‌ها آیات قرآن نوشته شده اند. برای بازدید از این بنای زیبا باید به خیابان نواب صفوی ۷ بروید.

خانه ملک مشهد

خانه ملک، یکی از قدیمی‌ترین خانه‌های شهر مشهد است که توسط فرد نیکوکاری به نام حاج حسین ملک ساخته شده است. این فرد که از او نام نیکی به یادگار مانده، یکی از ثروتمندان شهر مشهد بوده است. خانه ملک با زیر بنایی حدود ۶۰۰ متر در اواخر دوران قاجار ساخته شده است. در ساخت آن از المان‌های معماری اروپایی و سنتی استفاده شده است.

خبر بد این است که بخش داخلی خانه به طور کلی تخریب شده و تنها امکان بازدید از نمای بیرونی آن وجود دارد. در معماری این بنا می‌توان منبت کاری و گچ بری‌های زیبایی را مشاهده کرد. برای بازدید از خانه ملک باید به ضلع شرقی خیابان امام خمینی بروید. این خانه در مقابل ساختمان دارایی قرار دارد.

خانه داروغه مشهد

خانه داروغه، یکی از خانه قدیمی و جذاب شهر مشهد است که به دستور داروغه شهر، ‌ یوسف خان هراتی ساخته شده است. این بنا که در ابتدا به منظور پذیرایی از مهمانان داروغه، توسط معماران روسی ساخته شده بود، در سال‌های ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۰ به محلی برای برپایی مراسم‌های مذهبی تبدیل شد. در سال ۹۰ مرمت خانه آغاز شد و از آن پس امکان بازدید از این خانه برای گردشگران فراهم شد.

همان‌طور که گفتیم این خانه زیبا توسط معماران روسی طراحی شده است و این موضوع روی معماری آن تاثیر گذار بوده است. چرا که المان‌های معماری ایرانی و روسی به طور همزمان در این خانه به کار رفته و این موضوع  جذابیت آن را بیشتر کرده است. از المان‌های ایرانی به کار رفته در خانه داروغه می‌توان به حوض وسط حیاط، ایوان‌های طاقدار اشاره کرد. از طرفی وجود آجرهای قالبی، کاشی‌های هفت رنگ، تزئینات چوبی در نزدیکی سقف و تندیس‌های گچی، المان های معماری روسی  به کار رفته در این خانه است.

خانه رجایی مشهد

در قلب محله‌های قدیم مشهد، خانه‌ای را می‌بینید که قدمت آن به اواخر دوره قاجار بر می‌گردد. این خانه زیبا در محله سرشور واقع شده است. محله‌ای که در گذشته ثروتمندان مشهد در آن زندگی می‌کردند. این خانه قدیمی که در گذشته کاربری مسکونی داشته، امروزه به یکی از زائرسراهای مشهد تبدیل شده است. اگر قصد سفر به شهر مشهد را دارید و پرواز تهران مشهد را هم خریداری کرده‌اید و دوست دارید در یک خانه قدیمی و با صفا شبتان را صبح کنید، خانه رجایی مناسب شما است.

 در حیاط این خانه حوض و باغچه‌هایی زیبایی وجود دارد که فضای آن را دلنشین و جذاب کرده است. در معماری این خانه المان‌هایی نظیر آجرکاری، نقش برجسته‌های زیبا به همراه کتیبه‌های ارزشمندی را می‌بینید که باعث خاص شدن آن شده است. یکی از نقاط منفی این خانه اضافه شدن بخش‌های جدیدی است که تناسبی با بافت قدیمی خانه ندارد و صرفاً برای رفاه حال زائران ساخته شده است. این بخش‌ها شامل حمام و سرویس بهداشتی است که به دلیل نیاز مسافران به خانه اضافه شده است.

ما دراین مقاله جذاب‌ترین خانه‌های قدیمی شهر مشهد را معرفی کردیم. اگر از دیدن خانه‌های قدیمی لذت می‌برید و نسبت به معماری دوران اواخر قاجار کنجکاو هستید، ‌در سفر خود به مشهد از این خانه‌ها دیدن کنید.

۲۱۲۱