وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که در بودجه سال ۱۴۰۳ هیچ ردیفی برای اجرای طرح کالابرگ پیشبینی نشده است و به همین دلیل، این طرح اجرا نخواهد شد./فارس
شرایط استفاده از یارانه نقدی کالابرگ الکترونیکی به جای یارانه نقدی
بند ۱۳ حمایت اجتماعی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ شرایط استفاده از یارانه کالابرگ به جای یارانه نقدی را مشخص کرده است.
در این بند دو نکته حائز اهمیت وجود دارد؛ نخست اینکه تغییر شیوه پرداخت از نقدی به کالابرگ الکترونیکی انجام نمیشود مگر به درخواست سرپرستان خانوار.
نکته دوم این است که تأکید شده این شیوه تغییر واریز یارانهها، بدون هرگونه مبلغ تشویقی اضافه بر مبلغ یارانه نقدی، مجاز دانسته شده است. به عبارت دیگر، امکان تغییر شیوه پرداخت یارانه از نقدی به کالابرگ تنها در صورتی امکانپذیر است که سرپرستان خانوار مایل باشند مبلغ ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومان یارانه نقدی را بدون هیچ گونه مبلغ تشویقی اضافه به صورت کالابرگ و برای خرید کالا استفاده کنند.
واریز 1 میلیون تومان یارانه یلدا برای این خانوارها
سال 99 و همزمان با اوج کرونا دولت در دو نوبت به مردم وام کرونای یک میلیون تومانی داد که یکی از این دو وام در آذر ماه و نزدیک یلدا به حساب مردم واریز شد.
از آن زمان بسیاری گمان میکنند که واریز یارانه یلدایی هر سال ادامهدار است و منتظرند که امسال هم یارانه یک میلیونی بگیرند.
کالابرگ -طرح ملّی یسنا چیست و شامل چه کسانی می شود؟
پایگاه خبری اختبار- «طرح یسنا» یا همان یارانه ویژه مادران باردار و دارای کودک شیرخوار، کشوری شد.
وزارت تعاون با همکاری بنیاد کرامت آستان قدس رضوی، دیماه سال گذشته برای تغذیه مضاعف مادران باردار یا دارای فرزند شیرخوار «طرح یسنا» را به مرحله اجرا درآورد.
طرحی که بهواسطه آن مادران باردار یا دارای کودک شیرخوار (زیر ۲ سال) که در دهک یک درآمدی قرار داشتند به شکل ماهانه از دولت یارانه دریافت میکنند.
این طرح یکی از طرحهای سهگانه دولت سیزدهم برای ارتقا امنیت غذایی (کالابرگ الکترونیکی، کودکان نیازمند یارانه مضاعف و طرح یسنا) است که در قالب یارانه مضاعف به افراد کمدرآمد جامعه تعلقگرفته است تا امنیت غذایی آنها تأمین شود.
طرح یسنا شامل چه کسانی می شود؟
طرح یسنا از سال گذشته در راستای اجرای ماده ۲۴ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در هشت استان ایلام، لرستان، هرمزگان، گلستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و شمالی به شکل پایلوت (آزمایشی) به مرحله اجرا درآمده است.
در مرحله نخست این طرح، ۲۷ هزار مادر شناسایی شدند که از این میان ۲۲ هزار نفرشان مشمول دریافت این یارانه مضاعف بودند. از سال گذشته مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به یارانه دریافتی این مادران اضافه شد تا به واسطه آن بتوانند با خرید از سبد کالایی شامل ۱۶ قلم ماده موردنیاز برای مادر و رشد فرزند امنیت غذایی خود را تأمین کنند.
جزئیات مرحله دوم طرح یارانه مادران باردار و دارای کودک شیرخوار
در مرحله جدید «طرح یسنا» که از ۳۰ فرودین ۱۴۰۳ آغاز شده است، تمامی مادران دارای فرزند زیر ۲ سال در سه دهک اول درآمدی در سراسر کشور که جمعیت آنها به یک میلیون نفر میرسید، مشمول این طرح شدهاند.
یارانه ۴۰۰ هزار تومانی مادران در مرحله دوم طرح، به ۶۰۰ هزار تومان افزایش یافته است و مادران مشمول طرح یسنا، میتوانند از بستههای حمایتی پیشبینیشده که شامل لبنیات، پروتئین، حبوبات، روغن، غلات، مغزیجات، میوهجات و سبزیها و بسته بهداشتی شامل پوشک، شامپو، صابون و شویندههای بهداشتی برای کودک و مادر است تا مبلغ حدود ۶۰۰ هزار تومان به صورت رایگان خرید کنند.
مادران سه دهک اول درآمدی برای اطلاع از اینکه مشمول طرح هستند یا نه میتوانند با ورود به برنامه کاربردی «شما» مراجعه کنند و پس از واردکردن کد ملی سرپرست خانوار از وضعیت خود مطلع شوند. افراد مشمول این طرح از روز پنجشنبه ۳۰ فروردین میتوانند از تمام فروشگاههای طرف قرارداد با کالابرگ الکترونیکی خرید خود را انجام دهند.
بر اساس آمار رسمی منتشرشده از سوی سازمان هدفمندی یارانهها که مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در گزارش خود به آن اشاره کرده است، از ابتدای پرداخت یارانه نقدی تا اردیبهشت ماه 1401 که یارانه 300 هزار تومانی و 400 هزار تومانی برای دهکهای مختلف در نظر گرفته شد، در هر سال دولت حدود 41 هزار میلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت یارانه نقدی مردم میکرد، همچنین دولت سیزدهم فقط در سال 1401 بابت پرداخت یارانه نقدی به مردم حدود 738 هزار میلیارد تومان هزینه کرد.
حسین صمصامی با تاکید بر لزوم اجرای طرح کالابرگ الکترونیک برای حمایت از معیشت مردم، گفت: زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شد که کار اشتباهی بود، باید ساختارهای تأمین معیشت مردم را هم فراهم میکردیم یعنی تور حمایتی برای آنان میگذاشتیم تا به گونهای هزینههای آنان را جبران کنیم.
وی ادامه داد: اگرچه ما نمیتوانستیم و نمیتوانیم افزایش هزینههای مردم را جبران کنیم، چرا که زمانی که ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف میکنیم، فقط قیمت کالاهای اساسی، خانه و ماشین گران نمیشود، بلکه قیمت همه کالاها افزایش مییابد و در این شرایط دولت میخواهد چگونه از مردم حمایت اقتصادی کند؟
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید مجدد بر اینکه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی یک تصمیم و کار اشتباه بود، اظهار کرد: اشتباهتر از این تصمیم نیز این بود که حداقل ما نتوانستیم به مردم کمک معیشتی اعطا کنیم.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در واکنش به ادعای برخی از دولتمردان مبنی بر اینکه دولت در اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی با محدودیت منابع و مشکلات زیرساختی روبرو است، گفت: عجیب است که دولت میگوید بستر این کار را ندارد، به چه علت دولت بستر این کار را فراهم نمیکند؟ این کار به هیچ وجه پیچیده نیست.
صمصامی با بیان اینکه ما بیش از ۱۰۰ پایگاه اطلاعاتی متفرق داریم، متذکر شد: علاوه بر این، «قانون مدیریت دادهها و اطلاعات ملی» اگر به خوبی اجرا شود، بستر اطلاعاتی بسیار خوبی بین دستگاهها فراهم میشود.
وی تاکید کرد: دولت باید مشکلات مربوط به پایگاه دادههای اطلاعاتی را یک بار برای همیشه حل کند، چرا که الان ما هر کاری اعم از شناسایی دهکهای خانوارها را بخواهیم انجام دهیم، نیازمند تکمیل و به روزرسانی پایگاههای اطلاعاتی است که دولت و دستگاههای ذیربط باید در این زمینه همت کنند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: طرح کالابرگ الکترونیکی قانون مجلس شورای اسلامی است و باید اجرا شود. اگر دولت اجرای این قانون را متوقف کند، مجلس قطعاً ورود پیدا میکند، چرا که تاکیدمان آن است که دولت به علت حذف ارز ترجیحی برخی از کالاهای اساسی، باید با اعطای کالابرگ تا حدی از مردم حمایت کند و به نوعی هزینههای آنان جبران شود.
طرح کالابرگ الکترونیک، شرط مجلس برای حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی از ادبیات اقتصادی کشور بود که از اسفند ۱۴۰۱ اجرایی شد و از بهمن ۱۴۰۲ با طرح تشویقی فجرانه به اوج رسید؛ اما در دولت جدید، آنگونه که فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت میگوید، این طرح پس از فراهمشدن زیرساختهای لازم اجرا خواهد شد.
ساختار طرح کالابرگ الکترونیک بهگونهای بود که خانوارهای ۷ دهک پایین درآمدی، اگر بخشی از یارانه نقدی خود را به خرید کالاهای موجود در سبد کالابرگ اختصاص میدادند، با دریافت یارانه تشویقی از پرداخت هزینه تحمیلشده از ناحیه تورم بر این کالاها در بازه یکساله معاف میشدند.
بهعنوان مثال، وقتی اجرای طرح کالابرگ بعد از چند دوره آزمایشی از اسفند ۱۴۰۱ بهصورت کشوری آغاز شد، مبنای قیمت کالاهای موجود در سبد برای خانوارها همان قیمت اردیبهشت ۱۴۰۱ بود و مابهالتفاوت قیمت روز خرید با قیمت اردیبهشت ۱۴۰۱ از محل یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی دولت پرداخت میشد.
زمانی که دولت سیزدهم درصدد حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی برآمد، نمایندگان مجلس شرط گذاشتند که تمهیداتی برای خنثیسازی اثر تورم کالاهای اساسی در معیشت مردم و اقشار ضعیف اندیشیده شود و اجرای طرح کالابرگ الکترونیک که از سالها قبل برای ساماندهی یارانههای نقدی مطرح شده بود، بهعنوان یک راهکار مؤثر در دستورکار دولت قرار گرفت.
گرچه استقبال خانوارها در فاز اول طرح کالابرگ بهواسطه مشروطبودن بهرهمندی از یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی چندان قابلتوجه نبود، اما در فاز دوم با اجرای طرح فجرانه از بهمن ۱۴۰۲ و غیرمشروطکردن بهرهمندی از یارانه تشویقی ۲۰۰ هزار تومانی، استقبال بهشدت افزایش یافت و در ۳ دهک پایین درآمدی به ۹۰ درصد رسید.
در فاز دوم طرح فجرانه، خانوارها صرفا با خرید از طرح کالابرگ مشمول ۲۰۰ هزار تومان یارانه تشویقی میشدند و عملا ضمن پایینآمدن هزینه معیشت خانوار، هدف اصلی یارانه نقدی، یعنی تخصیص یارانه به تأمین کالاهای اساسی موردنیاز خانوار، نیز محقق میشد.
آخرین آمارهایی که پس از اتمام طرح سهماهه فجرانه از سوی معاونت رفاه وزارت کار منتشر شد، استقبال ۳ دهک پایین درآمدی از این طرح را ۹۰ درصد نشان میدهد. همچنین میزان استقبال کل ۷ دهک درآمدی از طرح فجرانه در ۳ ماه، ۸۶درصد عنوان شده بود که نشان میدهد در ۶۱ میلیون نفر از اعضای خانوارهای مشمول این طرح، در دوره سهماهه، حداقل یکبار نسبت به استفاده از کالابرگ الکترونیک و بهرهمندی از یارانه تشویقی ۲۰۰ هزار تومانی اقدام شدهاست.
براساس آمار، با اجرای «طرح فجرانه» کالابرگ الکترونیک ۱۵۹میلیون بسته غذایی به وزن بیش از ۱.۶ میلیون تن در کل کشور توزیع شدهاست. سبد غذایی طرح کالابرگ الکترونیک مشتمل بر ۱۱قلم کالا ازجمله گوشت منجمد بود که در طرح فجرانه گوشت گرم نیز به آن اضافه شد.
طرح فجرانه از عید فجر تا عید فطر اجرا شد و پس از جمعبندی نتایج موفق آن، تأمین اعتبار و تمدید طرح در دستور کار دولت قرار گرفت؛ اما بهواسطه شهادت رئیس دولت سیزدهم و ورود کشور به فضای برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری، عملا کار برای نهاییکردن طرح کالابرگ سخت شد و تعیینتکلیف این طرح برای دولت جدید به ارث رسید.
گرچه دولت جدید در ابتدا مواضع صریحی در حوزه یارانه اتخاذ نکرد و تداوم طرح کالابرگ را مسکوت گذاشت، اما حالا از شواهد امر چنین برمیآید که در کنار حذف یارانه خانوارهای پردرآمد، طرح کالابرگ نیز حداقل تا زمانی که منابع مالی و زیرساختهای موردنیاز آن تأمین نشود، ادامه پیدا نخواهد کرد.
البته در مورد منابع مالی، دولت باید تمهیداتی بیندیشد؛ اما منظور فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت از تأمین زیرساختهای اجرای طرح کالابرگ مشخص نیست؛ چراکه این طرح از اواخر سال ۱۴۰۱ در ۲ فاز اجرا شد و نتایج فاز دوم آن در ترمیم معیشت خانوارهای کمدرآمد، بسیار مطلوب ارزیابی شده بود.
طرح کالابرگ الکترونیک، برنامهای بود که به حکم قانون بودجه با هدف حمایت از اقشار کمدرآمد و بهبود وضعیت معیشتی آنها با پیگیریهای جدی مجلس توسط دولت اجرا شد. این طرح به گونهای طراحی شد که بتواند بهجای پرداخت مستقیم نقدی، نیازهای اساسی افراد را از طریق ارائه کالاهای ضروری با استفاده از یک کارت الکترونیک تأمین کند.
با وجود الزام قانونی اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، فعلا دستوری در خصوص اجرای مجدد این طرح به سازمان هدفمندی یارانه ها ابلاغ نشده است.
طرح کالابرگ الکترونیک، برنامهای بود که به حکم قانون بودجه با هدف حمایت از اقشار کمدرآمد و بهبود وضعیت معیشتی آنها با پیگیریهای جدی مجلس توسط دولت اجرا شد. این طرح به گونهای طراحی شد که بتواند بهجای پرداخت مستقیم نقدی، نیازهای اساسی افراد را از طریق ارائه کالاهای ضروری با استفاده از یک کارت الکترونیک تأمین کند.
یکی از اهداف اصلی این طرح، کاهش تأثیر پرداختهای نقدی یارانه بر تورم بود. با ارائه کالا بهجای پول نقد، دولت امیدوار بود بتواند تقاضای ناشی از نقدینگی را کنترل کرده و تورم را کاهش دهد.
طرح کالابرگ الکترونیک تلاش کرد تا یارانهها را بهصورت هدفمندتر به دست نیازمندان واقعی برساند و از سوءاستفاده و هدررفت منابع جلوگیری کند.
همچنین با ارائه کالاهای اساسی نظیر مواد غذایی و دارویی از طریق این طرح، قرار بود نیازهای ابتدایی خانوارهای کمدرآمد بهطور مستقیم و بهموقع تأمین شود.
حالا آن طور که محافل خبری منعکس شده با وجود استقبال ۹۰ درصد دهکهای کمدرآمد از طرح کالابرگ اعتباری و تاثیر آن در افزایش قدرت خرید مردم؛ دولت چهاردهم تا امروز کالابرگ اعتباری را متوقف کرده است.
در همین خصوص حسینی سخنگوی سازمان هدفمندی یارانه در مورد آخرین وضعیت طرح کالابرگ الکترونیک اعلام کرد، فعلا دستوری در این خصوص به سازمان هدفمندی یارانه ها ابلاغ نشده است.
لازم به ذکر است، از سال گذشته اجرای این طرح را آغاز شده بود و ۷ دهک متوسط و کمدرآمد جامعه (حدود ۶۰ میلیون نفر) مشمول این طرح شدند.
۹۰ درصد ۳ دهک کمدرآمد از اعتبار کالابرگ خود بهره بردند و دهکهای متوسط هم ۷۵ درصد از این طرح استقبال کردند./افکارنیوز