آغاز دهه کرامت در سال ۱۴۰۲ چه روزی است؟ + علت نامگذاری این دهه
در این مطلب از صفحه اقتصاد به توضیحاتی درباره آغاز دهه کرامت در سال ۱۴۰۲ چه روزی است؟ و علت نامگذاری این دهه، خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
ده روز اول ماه ذی القعده که فاصله بین ولادت حضرت معصومه (س) و ولادت امام رضا (ع) است با عنوان دهه کرامت نامگذاری شده‌است.
یكم ذی القعده سالروز میلاد حضرت معصومه(س) است؛ بزرگ بانویی كه به همراه برادرش امام رضا(ع)، آموزگاران تقوا، احسان و كرامت برای تمامی اعصار شدند. به همین مناسبت در کشورمان فاصله میان ولادت كریمه اهل بیت (س) تا تولد امام هشتم (ع)، دهه کرامت نامیده شد تا ارزش وجودی آن خوبان را همگان دریابند. این دهه مبارک یادآور بسیاری از نکته‌های متعالی و مفاهیم ارزشمند در دین مبین اسلام است. فرصتی شایسته که لطیف‌ترین علایق، مهر و وفای بی همتای یک خواهر نسبت به مقام شامخ و والای برادر خویش را نشان می‌دهد.
دهه کرامت : فاصله ما بین ولادت حضرت معصومه (س) تا ولادت امام رضا علیه السلام – اول ذی القعده ( یکشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ ) تا یازدهم ذی القعده ( چهارشنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۲ )
دهه کرامت و میلاد حضرت معصومه (س)
دلیل همزمانی دهه کرامت با ولادت با سعادت امام هشتم (ع) و حضرت معصومه (س)، کرامت و بزرگواری این بزرگواران و حضور پر برکت آنان در ایران اسلامی است. دهه کرامت هنگامه‌ای ارزشمند برای مردمان این مرز و بوم به شمار می‌رود تا از برکات و آثار گرانبهای هجرت بزرگان دین اسلام به این سرزمین بهره‌مند شوند.
اکنون در آستانه میلاد زینت بخش مهد اسلام، حضرت معصومه (س) مسلمانان غرق در شادی و سرورند. انسانی فرهیخته و والامقام همچون حضرت معصومه (س) که پیروان راستین خاندان اهل بیت (ع) سال‌ها در انتظار میلاد این بزرگوار بودند، زیرا پیش‌تر امام صادق (ع) بشارت آمدنش را داده بود. بانویی که به نقل از امام ششم (ع) با شفاعت او تمامی شیعیان وارد بهشت خواهند شد.
حضرت فاطمه معصومه (س) در یکم ذی القعده ۱۷۳ هجری قمری در مدینه چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارش حضرت موسی بن جعفر (ع) امام هفتم شیعیان و مادر پاکدامنش نجمه (س) از پرهیزگارترین بانوان عالم بود.
امام رضا (ع) به دلیل سرشت پاک این بانوی ارجمند، ایشان را معصومه می‌خواند و از دیگر لقب‌های وی می‌توان به کریمه اهل بیت، طاهره، رشیده، تقیه، رضیه، مرضیه، سیده صدیقه، سیده رضیه مرضیه، سیده نساء‌العالمین، محدثه و عابده اشاره کرد.
هنگامی که کریمه اهل بیت (س) ۱۰ سال داشت، پدر بزرگوارش که پیوسته در زندان هارون الرشید به سر می‌برد، به شهادت رسید و از آن پس با تربیت و مراقبت برادرش امام رضا (ع) رشد و پرورش یافت.
بانوی فضل و كرامت در معیارهای ارزشی اسلام پیشتاز بود. او در علم، كمال، تقوا و قداست جایگاه ارزشمندی داشت. حضرت معصومه(س) در راه اثبات ولایت گام‌های بسیاری برداشت و با نقل روایت‌های بسیاری درباره پیشوایی امام علی (ع) به اثبات ولایت ایشان و دیگر امامان معصوم (ع) پرداخت.
امام هشتم شیعیان در وصف مقام و منزلت این بانوی بزرگوار فرموده است: «فردی که حضرت معصومه (س) را در قم زیارت کند مانند آن است که مرا زیارت کرده است.»
حضرت معصومه (س) یک سال پس از هجرت تبعید گونه امام رضا (ع) به مرو و مشهد، در ۲۰۱ هجری قمری برای دیدار برادر و نشر پیام ولایت به همراه عده‌ای از نزدیکان خود از حجاز راهی خراسان شد؛ اما در میانه راه و پس از رسیدن به شهر ساوه با مخالفان اهل بیت (ع) که از پشتیبانی ماموران حکومت برخوردار بودند، روبرو شد و جنگی نابرابر به راه افتاد. در این واقعه تعداد زیادی از همراهان آن حضرت به شهادت رسیدند. ایشان در این میان به دلیل بیماری، توان ادامه مسیر را به سمت مشهد نداشت و به همراه تعداد کمی از یارانش به طرف قم حرکت کرد. پس از استقبال مردم این شهر، برای استراحت به منزل موسی بن خزرج از شیفتگان اهل بیت (ع) رفت و مدتی در آنجا ماند. حضرت معصومه (س) پس از تحمل ۱۷ روز بیماری به دیدار حق شتافت.
روز دختر
روز میلاد حضرت فاطمه معصومه (س) به پیشنهاد فرهنگسرای دختران و تائید شورایعالی انقلاب فرهنگی در ۱۳۸۵ هجری خورشیدی به عنوان روز دختر نامگذاری شد. گوهر‌های پاک‌سرشت ایران، با الگو گرفتن از کریمه اهل بیت (س) و بکارگیری توانایی‌ها و استعداد‌های خود به عنوان یک زن مسلمان نقش موثرتری را در خانواده و جامعه ایفا می‌کنند.
حجت الاسلام علی آقا بابا با اشاره به شخصیت بالای این بانوی نیک سرشت، گفت: حضرت معصومه (س) به دلیل علم، مقام، شخصیت و منزلت بالا از روایت کنندگان حدیث محسوب می‌شود. وی از اجداد طاهر خود هزاران حدیث را برای مردم و دوستداران اهل بیت (ع) بازگو کرد. همچنین در مقام تقوای ایشان آمده است که ایمان این بانو به اندازه‌ای بود که در آن زمان فردی هم مقام ایشان برای ازدواج یافت نشد. وی در ادامه تصریح كرد: امام صادق(ع) سال‌ها پیش از میلاد حضرت معصومه(س) فرمود كه به زودی بانویی از فرزندانم به طرف قم هجرت می‌كند كه نامش فاطمه دختر موسی بن جعفر است و با شفاعت او تمامی شیعیانم وارد بهشت می‌شوند. این امام همام همچنین از شهر قم سخن گفته و آن مكان را حرم خاندان رسالت عنوان كرده‌است. این بانوی فضل و کرامت به دلیل همراهی برادر و خطابه‌های کوبنده‌اش به زینب دوم نیز شهرت داشت.
معنای کرامت
کرامت به معناى دورى از پستى و فرومایگى بوده و روح بزرگوار و منزه از هر پستى را کریم گویند. کرامت در مقابل دنائت، ذلت و خوارى است. براى رسیدن به قله بلند کرامت باید به سلاح تقوا و پرهیزگارى مجهز گشت. به فرموده حضرت امیرالمومنین علی (ع): «آن‌کس که تقوا پیشه کند به هر چه که دوست دارد جاودانه دسترسى پیدا می‌کند؛ خدا او را در منزل کرامت خویش مسکن می‌دهد. خانه‌اى که مخصوص خداست. سقف آن عرش پروردگارى و روشنایى آن از جمال الهی و زائرانش فرشتگان و دوستان و همنشینان پیامبران الهی هستند.»
کرامت از دیدگاه معصومین (ع)
رسول مکرم اسلام(ص) می‌فرماید: «خداى بزرگ، کریم است و کرم را دوست می‌دارد».
امیرالمومنین على (ع) می‌فرماید:
«کسى که قبل از سوال می‌بخشد، کریم است».
«حوادث ناگوار در روح کریم اثر نمی‌گذارد».
«کریم، انسانى است که از حرام اجتناب کند و از همه عیب‌ها منزه و پاک باشد».
«انسان کریم از چیزى که لئیم به آن فخر می‌کند، بیزار است».
«کریم، انسانى است که آبروى خود را با مال حفظ می‌کند، ولى لئیم کسى است که مال را به وسیله آبرو حفظ می‌کند».
«اگر کسى روح را به کرامت و عظمت بشناسد همه دنیا در چشمش کوچک می‌شود».
راه رسیدن به کرامت
به فرموده رسول مکرم اسلام (ص): «دوستى دنیا ریشه هر معصیت و ابتداى هر گناه است»؛ لذا دنیا، دنیا نامیده شد، چون که «بی‌مقدارتر از هر چیزى است». چون دنى و دنائت و دنیا هم‌ریشه‌اند از این‌رو نمی‌توان کرامت و بزرگوارى را در دوستى دنیا جستجو نمود؛ چرا که به فرموده حضرت علی (ع): «دنیا انسان را خوار و ذلیل می‌کند». پس کرامت نقطه مقابل ذلت و خوارى است. باید براى رسیدن به قله بلند کرامت و پرهیز از گناه، دنیاطلبى، هوا و هوس، به سلاح تقوا مجهز گشت. به فرموده امیرالمومنین على (ع): «کرامت بدون تقوا حاصل نمی‌شود». همچنین به فرموده خداى بزرگ در قرآن کریم: «با کرامت‌ترین (گرامی‌ترین) شما نزد خداوند با تقواترین شماست».
شناخت تقوا
به فرموده حضرت علی (ع): «تقوا آن است که انسان از هر چه او را به گناه وا می‌دارد، دورى نماید». آن‌حضرت می‌فرماید: «همانا تقوا و ترس از خدا، داروى بیمارى دل‌ها، روشنایى قلب‌ها، درمان دردهاى جسم‌ها، مرهم زخم جان‌ها، پاک‌کننده پلیدى ارواح، روشنایى بخش تاریکى چشم‌ها، امنیت در ناآرامی‌ها و روشن‌کننده تاریکی‌هاى شماست. پس اطاعت خدا را پوشش جان، نه پوشش ظاهرى، قرار دهید و با جان نه با تن فرمانبردار باشید تا با اعضا و جوارح بدنتان در هم آمیزد و آن را بر همه امورتان حاکم گردانید. اطاعت خدا را راه ورود به آب حیات، شفیع گرفتن خواسته‌ها، پناهگاه روز اضطراب، چراغ روشنگر قبرها، آرامش وحشت‌هاى طولانى دوران برزخ و راه نجات لحظات سخت زندگى قرار دهید؛ زیرا اطاعت خدا نگه‌دارنده از حوادث هلاک‌کننده و جایگاه‌هاى وحشتناک که انتظار آن را می‌کشید و حرارت آتش‌هاى برافروخته است. پس کسى که تقوا را انتخاب کند، سختی‌ها از او دور گردند، تلخی‌ها شیرین و فشار مشکلات و ناراحتی‌ها برطرف خواهد شد و مشکلات پیاپى و خسته‌کننده آسان گردیده و مجد و بزرگى از دست رفته چون قطرات باران بر او فرو می‌بارند. رحمت باز داشته حق باز می‌گردد و نعمت‌های الهی پس از فرو نشستن به جوشش آمده و برکات تقلیل یافته فزونى می‌یابند».
ولادت امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام بنا به قول مشهور در ۱۱ ذی القعده ۱۴۸ هجری قمری و در مدینه به دنیا آمده اند. پدر آن حضرت امام موسی بن جعفر و مادرشان نجمه خاتون می باشد. نجمه خاتون، در مورد ولادت آن حضرت گوید: هنگامي فرزندم رضا را به دنيا آوردم، پدرش امام موسي‌كاظم علیه‌السلام به من فرمود: او را بگير و خوب نگهدار زيرا او بقيه‌الله در زمين است.
تاریخ ولادت امام رضا علیه السلام
گرچه برخي از مورخان و سيره‌نگاران تاريخ تولد آن حضرت را در يازدهم ذی الحجه سال ۱۵۳ و برخي ديگر يازدهم ذي القعده سال ۱۵۱ و يا سال ۱۵۳ قمري ذكر كرده‌اند، وليكن معروف و مشهور ميان علما يازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ قمري، چند هفته پس از شهادت جدش امام جعفرصادق علیه‌السلام مي‌باشد.
القاب امام رضا علیه السلام
شايان ذكر است كه از ميان امامان معصوم عليهم‌السلام، چهار تن از آنان به نام “علي” ناميده شده‌اند و آنان عبارتند از امام اول (علي بن ابي‌طالب علیه‌السلام)، امام چهارم (علي بن الحسين علیه‌السلام)، امام هشتم (علي بن موسي الرضا علیه‌السلام) و امام دهم (علي‌النقي بن محمدتقي علیه‌السلام).
كنيه آن حضرت، ابوالحسن است و چون كنيه امام موسي بن جعفر علیه‌السلام نيز ابوالحسن بود، كنيه امام رضا علیه‌السلام را ابوالحسن ثاني مي‌گويند. لقب‌هاي شريفش عبارتند از: رضا، صابر، رضي، وفي، فاضل و صديق.
اما لقب “رضا” شهرت بيشتري دارد و آن حضرت را از اين جهت “رضا” ناميدند كه پسنديده خدا در آسمان و مورد خرسندي رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم‌السلام در زمين بود و دوستان و دشمنان به اتفاق از وي خشنود و راضي بودند.
مادر امام رضا علیه السلام
مادر آن حضرت نجمه خاتون می باشد.
برای مادر حضرت رضا علیه السلام چند نام ذکر شده است که عبارتند از: نجمه – تکتم – سکن – خیزران – شقراء – اروی – سکینه -ام البنین – سمان – صقر وقتی حضرت رضا علیه السلام متولد شدند آن بانو را طاهره نامیدند.
پیشگویی ولادت امام رضا علیه السلام توسط ائمه علیهم السلام
تولد امام رضا علیه‌السلام را برخي از معصومان پيش از وي، پيش‌گويي كرده و به آن بشارت داده بودند. از امام صادق علیه‌السلام در اين باره احاديث چندي وارد شده است. از جمله عبدالله بن فضل هاشمي روايت كرد: مردي از اهالي طوس در محضر امام جعفرصادق علیه‌السلام نشسته بود و آن حضرت به وي فرمود: بزودي از صلب فرزندم موسي، مردي به دنيا مي‌آيد كه مورد خشنودي خداوند سبحان در آسمان و خرسندي بندگانش در زمين خواهد بود. در سرزمين شما از روي ستم و دشمني مسموم و كشته مي‌گردد و در همان جا غريبانه به خاك سپرده مي شود.
آگاه باش! هر كسي وي را در غربتش زيارت كند و بداند كه او امام و پيشواي شيعيان پس از پدرش بوده و از جانب خداوند متعال مفترض الطاعه مي‌باشد، همانند كسي است كه رسول خدا صلی الله علیه و آله را زيارت كرده باشد.
سبک زندگی امام رضا علیه السلام
برخی از ویژگیهای شخصی امام رضا (ع) و رفتارهای ایشان با مردم عبارتند از:
امام رضا(ع) به اخلاق عالی و ممتاز آراسته بود و بدین‌سبب دوستی عام و خاص را به خود جلب فرموده بود.
او شبیه‌ترین مردم به پیامبراکرم(ص) بود. رفتاری پیامبرگونه داشت و حلم و رأفت و احسانش شامل خاص و عام می‌شد.
کسی را با عمل و سخن خود نمی‌آزرد.
تا حرف مخاطب تمام نمی‌شد، سخنش را قطع نمی‌کرد.
هیچ حاجتمندی را مأیوس باز نمی‌گرداند.
در حضور میهمان به پشتی تکیه نمی‌داد.
پیش روی کسی پای خود را دراز نمی‌کرد.
هرگز به غلامانش دشنام نداد و با آنان می‌نشست و غذا می‌خورد.
شب‌ها کم می‌خوابید و قرآن می‌خواند.
بیشتر اوقات از اول شب تا صبح شب‌زنده‌داری می‌کرد.
هر سه روز یک‌بار قرآن را ختم و در آیات آن تفکر می‌کرد.
کسی عالم‌تر و پرهیزکارتر از او نبود.
در همه وقت ذکر خدا می‌گفت.
بسیار روزه می‌گرفت.
هر ماه ۳روز حتما روزه بود.
در نهان به ویژه شب‌های تاریک، بسیار به مردم احسان می‌کرد و صدقه می‌داد.
کسی که از او تقاضایی داشت، اگر می‌توانست بی‌درنگ آن را بر می‌آورد تا مبادا از آن بی‌نیاز گردد و فرصت از دست برود.
با مردم به نرمی سخن می‌گفت.
هیچ‌گاه با سخنش کسی را نمی‌آزارد.
امام(ع) در تابستان روی حصیر و در زمستان روی پلاسی می‌نشست.
نظافت را در هر حال رعایت می‌کرد و عطر و بخور بسیار به کار می‌برد.
عادتا جامه ارزان و خشن می‌پوشید ولی در مجالس و ملاقات‌ها و پذیرایی‌ها لباس فاخر بر تن می‌کرد.
غذا را آهسته و اندک می‌خورد و سفره‌اش رنگین نبود.
قبل از غذا دست‌ها را می‌شست.
چون صبح اول وقت نماز می‌گزارد تا بر آمدن آفتاب در سجده می‌ماند.
سپس با مردم می‌نشست و سخن می‌گفت، یا سوار می‌شد و بیرون می‌رفت.
در هر فرصت مقتضی مردم مسلمان را به وظایف خود آگاه می‌کرد.
برای خنثی‌کردن توطئه‌های مأمون و اطرافیان او مراقبتی هوشیارانه داشت.
به طور کلی او دارای شخصیتی یگانه و صفاتی ویژه بود.
و از نظر شیعه امامیه آن حضرت دارای ملکه عصمت که از لوازم امامت است، بود.
یاسر خادم گوید: امام‌رضا(ع) حتی در برخورد با غلامان و خادمان خود هرگز حاضر نبود که کرامت انسانی آنان را نادیده بگیرد و چیزی از حقوق آنان فرو گذارد.
امام به خادمان خود می‌گفت اگر که مشغول خوردن طعام هستید و مرا بالای سر خود ایستاده دیدید مبادا از جای خود برخیزید مگر آنکه از خوردن فارغ شده باشید.
گاهی امام خادمش را صدا می‌زد به او می‌گفتند مشغول خوردن غذاست. امام می‌فرمود بگذارید غذایش تمام شود.
