از زمان‌های قدیم تا به امروز منبع اصلی درآمد دولت‌ها، دریافت مالیات از اقشار مختلف جامعه است. به تدریج قوانین و شرایط اخذ مالیات تغییر یافته و هم اکنون شاهد انواع مختلفی از مالیات در دنیا هستیم. در کشور عزیزمان ایران نیز این قوانین در حال اجرا است و مالیات بر ارزش افزوده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین راه‌های درآمد دولت محسوب می‌شود. البته باید توجه داشت که درآمد حاصل از تمامی مالیات‌ها به ویژه مالیات ارزش افزوده صرف ارائه خدمات ضروری در جامعه می‌شود. در این راستا دولت‌ها می‌توانند براساس یک برنامه‌ریزی مدون و جامع درآمدهای مالیاتی مختلف از قبیل مالیات نقل‌وانتقال خودرو، مالیات حاصل از درآمد، ارزش افزوده و غیره را صرف بهبود شرایط کاری و زندگی جوامع کنند.
یقیناً با اجرای صحیح فرآیند دریافت مالیات بر ارزش افزوده و شناسایی کاستی‌های جامعه، می‌توان درصدد رفع آنها برآمد و عملکرد بسیاری از بخش‌ها نظیر خدمات حمل‌و‌نقل شهری، فضای سبز، اماکن تفریحی و غیره را بهبود بخشید. علاوه بر این در شرایط کنونی که با مشکل اساسی کمبود شغل مواجه هستیم، می‌توان بخش عمده‌ای از درآمدهای مالیاتی را به رفع این معضل جهانی اختصاص داد.
مالیات برارزش افزوده چیست؟
یکی از قوانین مالیاتی که در سالیان اخیر توسط دولت وضع شده و از صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی و حقوقی) دریافت می‌شود، مالیات بر ارزش افزوده نام دارد. این نوع از مالیات عام است و تمامی مراحل تولید و عرضه یک محصول را تحت پوشش قرار می‌دهد. به‌عنوان مثال از زمان تولید یک خودرو تا عرضه آن در بازار، ده‌ها و صدها خدمت گوناگون روی آن انجام می‌شود و باید مالیات هر یک از این مراحل به‌صورت جداگانه پرداخت شود. با توجه به تنوع مشاغل، مالیات ارزش افزوده یا VAT به سه دسته مصرفی، درآمدی و تولیدی تقسیم‌بندی می‌شوند. مشمولان این قانون می‌بایست در موعد مقرر نسبت به پرداخت ارزش افزوده حاصل از درآمد و ارائه خدمات خود اقدام کنند. در غیر این‌صورت، مؤدیان مالیاتی اعم از حقیقی و حقوقی مشمول جریمه خواهند شد. به‌منظور جلوگیری از این‌گونه مشکلات می‌توانید از خدمات مشاوره مالیاتی پارستکس استفاده نمایید و با پرداخت به‌موقع مالیات گامی مؤثر در جهت بهبود شرایط زندگی و ارائه خدمات مختلف در کشور بردارید.
زمان و نحوه پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده
براساس قوانین مالیاتی در کشور همه صاحبان کسب‌و‌کارها و مشمولان این نوع از مالیات‌ها، موظف هستند هر سه ماه یکبار (بازه زمانی 90 روزه) نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت آن اقدام کنند. البته در این زمینه جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی نظیر اختلال در شبکه مالیاتی کشور، تعطیلات رسمی و قطع شدن شبکه اینترنت یک فرجه 15 روزه برای مؤدیان مالیاتی در نظر گرفته شده است. این امر سبب شده تا مشمولان مالیات بر ارزش افزوده بتوانند در مدت زمان تعیین شده نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند و مشمول جریمه دیرکرد نشوند. بازه زمانی پرداخت ارزش افزوده عبارت است از:
- ثبت اظهارنامه مالیاتی سه‌ماهه اول سال (فصل بهار) تا 15 تیرماه
- ثبت اظهارنامه مالیاتی سه‌ماهه دوم سال (فصل تابستان) تا 15 مهرماه
- ثبت اظهارنامه مالیاتی سه‌ماهه سوم سال (فصل پاییز) تا 15 دی ماه
- ثبت اظهارنامه مالیاتی سه‌ماهه چهارم سال (فصل زمستان) تا 15 فروردین ماه
به‌منظور پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می‌بایست ابتدا در سایت mytax.gov.ir ثبت‌نام کنید. پس از آن با دریافت نام کاربری و کلمه عبور فرآیند ثبت اظهارنامه و پرداخت این نوع مالیات‌ها را انجام دهید. جهت تسریع فرآیند ثبت‌نام و پرداخت مالیات می‌توانید از مشاوره مالیات بر ارزش افزوده و همچنین فایل راهنمای ثبت‌نام در سایت امور مالیاتی کشور استفاده کنید.
محاسبه مالیات بر ارزش‌افزوده
تنوع مشاغل و فعالیت‌های اقتصادی موجب شده تا روش‌های گوناگونی برای ثبت مالیات در نظر گرفته شود. در این‌خصوص مشاغلی که مشمول این نوع مالیات هستند به گروه، طبقه و بخش‌های مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند. به‌طورکلی چهار فصل طبقه‌بندی برای این نوع مشاغل در نظر گرفته شده که به شرح زیر است:
- مالیات‌های مبتنی بر خرید کالا یا خدمات
- مالیات‌های مبتنی بر فروش کالا یا خدمات
- عوارض حاصل از خرید کالا یا خدمات
- عوارض حاصل از فروش کالا یا خدمات
مدارک لازم برای ثبت‌نام اولیه مالیات بر ارزش‌افزوده
طبق بخشنامه‌های صادره از سوی وزارت کشور و سازمان امور مالیاتی کشور برای همه مشمولان مالیاتی مدارک ثابت و مشخصی در نظر گرفته شده است. به‌منظور تسریع فرآیند ثبت‌نام و پرداخت مالیات به‌همراه داشتن تمامی مدارک هویتی، شغلی، درآمدی و بانکی ضروری است. زیرا هرگونه مغایرت و نقص در مدارک فرآیند ثبت‌نام را با مشکل مواجه می‌سازد و پرونده جهت تکمیل به مؤدیان مالیاتی عودت داده می‌شود. مدارک لازم برای ثبت‌نام اولیه در سامانه امور مالیاتی کشور به قرار زیر است:
- دریافت کد اقتصادی برای مؤدیان حقیقی و حقوقی
- روگرفت از تمامی اسناد هویتی اعضای هیأت مدیره و آگهی تأسیس شرکت براساس آخرین تغییرات
- ارائه وکالت‌نامه رسمی (برای شرکت‌ها و مؤسسات)
- آدرس کامل و دقیق محل شرکت، کارگاه و مغازه همراه با کدپستی
- ارائه شماره تلفن‌ثابت و موبایل
- ارائه مجوز فعالیت و گواهی تأیید صلاحیت (برای شرکت‌ها و پیمانکاران) و پروانه کسب، طبق مقررات وزارت کار و سازمان امور اصناف کل کشور
- ارائه اطلاعات کامل بانکی اعم از شماره حساب، نام بانک و کد شعبه
انواع مالیات بر ارزش افزوده
وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی کشور، این نوع مالیات‌ها را به سه دسته اصلی تولیدی، مصرفی و درآمد تقسیم‌بندی نموده‌اند. تا سایر نهادهای ذیربط براساس آن خدمات و فعالیت‌های خود را انجام دهند. با توجه به اهمیت این تقسیم‌بندی، انواع مالیات بر ارزش افزوده را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1- مالیات‌های مبتنی بر ارزش‌افزوده تولیدی
این نوع از مالیات برای فعالیت‌های تولیدی در نظر گرفته شده است. بدین‌صورت که فرآیند محاسبه مالیات براساس فروش کالاهای مصرفی و کالای سرمایه‌ای انجام می‌شود. به‌عبارت دیگر بنگاه‌های اقتصادی کوچک و بزرگ در قبال خرید کالا، به‌هیچ عنوان مالیات ارزش افزوده را کسب نمی‌کنند.
2- مالیات‌های مبتنی بر ارزش‌افزوده مصرفی
در این روش از محاسبه مالیات به دلیل اینکه براساس نوع کالا و خدمات مصرفی سنجیده می‌شود، تمامی مخارج سرمایه‌گذاری ناخالص حذف می‌شود و با توجه به سایر موارد باقی‌مانده مالیات مشمولان برآورد می‌گردد.
3- مالیات‌های مبتنی بر ارزش‌افزوده درآمد
برخلاف مدل قبل، این روش محاسبه مالیات صرفاً براساس نوع درآمد است و با توجه به تولید خالص کالا و فروش آن سنجیده می‌شود. بدین نحو که پس از کسر هزینه استهلاک، میزان سرمایه‌گذاری خالص را بدست می‌آورند و برحسب میزان درآمد این نوع مالیات‌ها به صاحبان مشاغل تعلق می‌گیرد.
شایان ذکر است که در کلیه مراکز مشاوره مالیات بر ارزش افزوده ابتدا نوع شغل مدنظر قرار می‌گیرد و پس از آن متناسب با انواع سه‌گانه مالیات‌های مبتنی برVAT اطلاعات و راهنمایی‌های لازم در اختیار صاحبان کسب‌و‌کار قرار داده می‌شود.
جریمه عدم ثبت و ارسال اظهارنامه ارزش‌افزوده
همان‌طور که در ابتدا نیز به آن اشاره نمودیم، سازمان امور مالیاتی کشور برای ثبت اظهارنامه مالیاتی یک مهلت تعیین نموده و پس از آن تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که بنا به هر دلایل موفق به تسلیم اظهارنامه نشده‌اند؛ مشمول جریمه و موظف به پرداخت آن خواهند شد. خاطر نشان می‌شود که قانون‌گذار، همه شرکت‌ها و مشاغل حقیقی و حقوقی که هیچ‌گونه فعالیت مالی ندارند را مکلف به ثبت و تسلیم اظهارنامه نموده است. بنابراین در صورتی‌که از مشمولین قانون این نوع از مالیات‌ها هستید؛ هر سه ماه یکبار نسبت به ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی اقدام کنید.
جمع‌بندی
مالیات بر ارزش افزوده نیز مانند سایر قوانین و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی کشور به‌منظور ایجاد تحول و رونق در جامعه ایجاد شده است. فطعاً اجرای صحیح این روش دریافت مالیات، تأثیر به‌سزایی در زیرساخت‌های کشور خواهد داشت. بنابراین صاحبان مشاغل و بنگاه‌های اقتصادی کوچک و بزرگ، موظف هستند تا با اجرای این امر مهم گامی مؤثر در جهت ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی جامعه بردارند. مطمئن باشید که ارائه آموزش‌های لازم و اطلاع‌رسانی دقیق شناخت جامعه را نسبت به اهمیت و ضرورت مالیات افزایش می‌دهد و افراد به اشتیاق مضاعف مالیات کسب‌و‌کارشان را پرداخت می‌کنند. در پایان یادآور می‌گردد، به منظور افزایش آگاهی اشخاص حقیقی و حقوقی می‌توانید با کمک گرفتن از بازنشستگان سازمان امور مالیاتی و مشوران مالی در حوزه مالیات بر ارزش افزوده هزینه های مالیاتی خود را کاهش و یا معافیت های را متناسب با شغل خود دریافت کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر به سامانه پارستکس مراجعه کنید
